Fosfor, hem temel bitki yapısal bileşiğinin bir parçası olarak hem de bitkilerde birçok önemli biyokimyasal reaksiyonun dönüşümünde bir katalizör olarak temel bir besindir. Fosfor eksikliğinde önemli biyokimyasal olaylar sekteye uğrar. Fosfor, güneş enerjisini yakalama ve onu faydalı bitki bileşiklerine dönüştürmedeki rolüyle özellikle dikkate değerdir.
Fosfor elementi, tüm canlıların genetik “veri depolama bölümü” olan DNA’nın çok önemli bir bileşenidir. Bunun yanında , bitkinin tüm yapısı, tohumluk verimi ve genetik bilgi aktarımı için gerekli proteinleri ve diğer bileşikleri meydana getirmek için DNA genetik kodunun okunmasını sağlayan bir bileşik olan RNA’nın bir parçasıdır. Hem DNA hem de RNA yapıları fosfor bağlarıyla birbirine bağlanır.
Fosfor eksikliğinde önemli sorunlar ortaya çıkar çünkü,fosfor, bitkilerin “enerji birimi” olan ATP’nin önemli bir bileşenidir. ATP fotosentez sırasında oluşur, yapısında fosfor içerir ve fide büyümesinin başlangıcından tane oluşumuna ve olgunlaşmasına kadar olan süreçlerde gerçekleşir.
Fosfor Bitkide Ne İşe Yarar
Bu nedenle fosfor, tüm bitkilerin genel sağlığı ve canlılığı için gereklidir. Fosforla ilgili bazı spesifik büyüme faktörleri şunlardır:
- Uyarılan kök gelişimi
- Büyüyen gövde ve gövde gücü
- Gelişen çiçeklenme ve tohumluk üretilmesi
- Daha yeknesak ve daha erkenci
- Baklagillerin toprağa bağladığı azot fiksasyon kapasitesi
- Meyve kalitesi iyileşmesi
- Bitki hastalık ve zararlılara karşı direnç
Bitkilerde Fosfor Eksikliği
Fosfor eksikliğini teşhis etmek, azot veya potasyum eksikliğinden daha zordur. Bitkiler, genellikle genç safhalarında bitkinin genel bir geriliği dışında herhangi bir belirgin fosfor eksikliği belirtisi göstermezler. Zayıflık fark edildiğinde, verim kaybını önlemek için çok geç olabilir.
Mısır gibi bazı mahsuller, fosfor eksikliği olduğunda anormal bir renk değişikliği gösterme eğilimindedir. Bitkiler genellikle koyu mavimsi-yeşildir ve yaprakları ve sapları mora döner. Mor rengin tonu bitkinin genetik yapısına göre değişir ve bazı çeşitler diğerlerinden çok daha fazla renk değişimi gösterebilirler. Mor renk, bitkinin yapraklarında oluşan antosiyanin pigmentinin birikmesinden dolayı olur.
Topraklarda Fosfor
Çoğu yüzey toprağı toplam fosfor bakımından düşüktür ve ortalama sadece %0,6 fosfordur. Bu, ortalama %0.14 nitrojen ve %0.83 potasyumdan oluşan bir toprak içeriğiyle çelişir.
Toprak fosfor içeriği oldukça değişkendir, Atlantik ve Körfez kıyı ovalarının kumlu topraklarında %0.04’ten az P2O5’den kuzeybatı Amerika Birleşik Devletleri topraklarında %0.3’ten fazlaya kadar değişir.
Topraktaki fosfor içeriğini birçok faktör etkiler:
- Toprağın elde edildiği kaynak materyalin türü
- Ayrışma ve erozyon derecesi
- İklimsel koşullar
- Bitki ekimi ve gübreleme
Organik Fosfor
Toprakda ki fosfor organik ve inorganik olarak iki gruba ayrılır. Organik fosfor bitki artıklarında, gübrelerde ve mikrobiyal parçalarda bulunur. Organik maddece düşük topraklar, organik biçimde toplam fosfor içeriğinin %3’ü kadar az içerebilir, ancak organik maddece yüksek topraklar, organik biçimde toplam fosfor içeriğinin %50’sini yada daha fazlasını içerebilir.
İnorganik Fosfor
Toprakta ki fosforun inorganik durumdaki formları, apatit (tüm fosforun asıl kaynağı), demir ve alüminyum fosfat komplekslerinden ve kil parçaları tarafından emilen fosfordan meydana gelir. Bu fosfor oluşumlarının yanında organik fosforun çözünürlüğü son derece azdır ve rastgele bir zamanda yalnızca küçük oranda toprak fosforu çözeltide bulunur.
Uygun fosfor gübrelemesi ve iyi ürün/toprak yönetimi ile toprak çözeltisindeki fosfor, optimal ürün üretimi için yeterince hızlı bir şekilde değiştirilebilir.
